प्रिय आई सावित्री,
आज ३ जानेवरी तुझा जन्मदिवस. खरं तर हा दिवस थाटात साजरा होयला हवा पण दुर्दैव....
दीडशे वर्षापूर्वी अज्ञान, जातिभेद स्त्री-पुरुष भेदाभेद मिटवण्यासाठी १ जानेवरी १८४८ रोजी जोतिबांनी पुण्यात मुलींची पहिली शाळा सुरू केली. त्याकाळात मुलींना शिकणे व शिकवणे हे दोन्ही पाप मानले जात होते. पण जोतिबांनी तुला शिकवले आणि तू झालीस भारतातील पहिली महिला शिक्षिका.... त्याकाळात तुझ्यावर व जोतिबांवर आलेल्या परिस्थितीचा विचार करताना आजही अंगावर काटा येतो. पण तुम्ही मात्र त्या परिस्थितीला धैर्याने सामोरे गेलात. स्त्री-पुरुष समानता व सामाजिक न्याय प्रस्थापित करण्यासाठी चळवळ उभी करून तत्कालीन रुढी प्रिय समाजाला तू व जोतिबांनी कडवी झुंज दिली. तू जोतिबांना दिलेली साथ अजोडच होती. शिक्षिका, लेखिका, कवयत्रि, समाजसेविका अश्या विविध भूमिकेतून तू समाजातील दुर्बल घटकांसाठी लढत रहिलीस.
आज तुमच्यामुळेच स्त्रिया पुरुषांच्या बरोबरीने सर्व क्षेत्रात वावरत आहेत. आत्ता स्त्री-पुरुष समानता आली आहे. पण खरं सांगायच तर काही लोकांची संकुचित मानसिकता अजून तशीच दिसते.म्हणूनच आज महाराष्ट्र बंदच्या पार्श्वभूमीवर तुझा जन्मदिवस आम्हाला चार भिंतीच्या आत साजरा करावा लागला. शाहू ,फुले ,आंबेडकरांच्या विचारांचा वारसा चालवणारा हाच तो पुरोगामी महाराष्ट्र का ? असे प्रश्न पडायला लागलेत...
पण आम्ही तरूण मात्र या जातीपातीच्या राजकारणात अडकणार नाही. सामाजिक विषमता नष्ट करणे हेच आमचे उद्दिष्ट राहील. व त्याही पुढे जाऊन तुझ्या व जोतिबांच्या स्वप्नातील महाराष्ट्र आम्ही सत्यात उतरवू.......
मुक्ताफळ
(कु.मुक्ता भारत शिंदे)
